Ursus A – Historia Modelu i Jego Znaczenie w Polskiej Motoryzacji

Historia modelu Ursus A i jego znaczenie w polskiej motoryzacji

Historia modelu Ursus A jest fascynującym przykładem zarówno polskiej myśli technicznej, jak i zdolności adaptacyjnych rodzimych inżynierów. Produkowany w Zakładach Mechanicznych Ursus w Warszawie, Ursus A był pierwszym samochodem ciężarowym w pełni wyprodukowanym na polskiej ziemi. Produkcja rozpoczęła się w maju 1928 roku po podpisaniu umowy z Ministerstwem Spraw Wojskowych na dostawę Berlietów CBA i S.P.A. 25/C Polonia. Ursus A wyróżniał się prostotą konstrukcyjną i wytrzymałością, co czyniło go wszechstronnym pojazdem spełniającym różnorodne funkcje.

Produkcję rozpoczęto w fabrykach w Czechowicach, a w latach 1928–1931 wyprodukowano około 1200 egzemplarzy, według innych źródeł – 884 egzemplarze. Ursus A składał się z drewniano-stalowego nadwozia zamontowanego na ramie stalowej, a jego masa własna wynosiła 1540 kg. Napędzany był 4-cylindrowym silnikiem o pojemności 2,9 litra i mocy 35 KM, co pozwalało na osiągnięcie prędkości maksymalnej 60 km/h przy zużyciu paliwa wynoszącym 21 l/100 km.

Model Ursus A zyskał uznanie dzięki swojej wytrzymałości. Wykorzystywany był przez Wojsko Polskie do różnych zadań, takich jak transport sprzętu, osób oraz jako wozy bojowe podczas Bitwy pod Mławą. Wersje cywilne znalazły zastosowanie w różnych obszarach, w tym jako polewaczki, cysterny, autobusy oraz wozy strażackie i sanitarki.

Ursus A swoją popularność zyskał również poprzez wzięcie udziału w Rajdzie Warszawa – Zakopane – Warszawa w 1928 roku, gdzie jego konstrukcja wykazała się niezawodnością i odpornością na trudne warunki terenowe. Dzięki temu Ursus A i motoryzacja stanowią synonim wysokiej jakości i niezawodności w polskiej historii techniki.

Biuro Konstrukcyjne pod kierownictwem inż. Witolda Jakusza wniosło znaczące poprawki do wozu, takie jak wprowadzenie wspornika górskiego, który poprawiał stabilność na nierównym terenie. Model AT, z trzema osiami, oraz model AW, o wzmocnionej konstrukcji, były przykładami dalszych innowacji w tej serii.

Produkcja Ursusa A zakończyła się w 1931 roku, ale jego dziedzictwo przetrwało w polskiej historii motoryzacji jako symbol innowacyjności i solidności. Mimo że do dziś nie zachował się żaden oryginalny egzemplarz, pamięć o tym modelu kultywowana jest poprzez rekonstrukcje i repliki, które można zobaczyć podczas rekonstrukcji historycznych i na wystawach.

Produkcja Ursusa A w latach 1921-1931 na tle rynku motoryzacyjnego

Produkcja Ursusa A, ostoją historii polskiej motoryzacji, miała miejsce w latach 1921-1931 i znacząco wpłynęła na rozwój rynku motoryzacyjnego w Polsce. Ursus a motoryzacja to temat, który bez wątpienia zasługuje na szczególną uwagę, ze względu na swoje znaczenie zarówno w sferze cywilnej, jak i wojskowej. Zakłady Mechaniczne Ursus, zlokalizowane w Czechowicach pod Warszawą, zdołały wyprodukować ok. 1200 egzemplarzy Ursusa A, choć niektóre źródła podają liczbę 884, z czego 509 pojazdów było przeznaczonych dla cywili, a 375 dla wojska.

Jednym z kluczowych momentów w historii było podpisanie w 1924 roku przez Ministerstwo Spraw Wojskowych umowy na dostawę 3-tonowych Berlietów, które miały być stopniowo zastępowane przez produkowane na licencji 1,5-tonowe S.P.A. 25/C Polonia. Biuro Konstrukcyjne Ursusa, pod przewodnictwem inż. Witolda Jakusza, przeprowadziło liczne modyfikacje, dopasowując pojazdy do polskich warunków, co zaowocowało powstaniem modeli typu A, A30, AW i AT.

Pojazdy te charakteryzowały się zwiększoną ładownością do 2,5 tony, drewniano-stalową konstrukcją nadwozia oraz silnikiem o pojemności 2873 cm³, generującym 35 KM mocy. Wersje takie jak Ursus A30 zostały wyposażone w „wspornik górski” umożliwiający zatrzymywanie pojazdów na stromych zboczach, co okazało się kluczowe podczas rajdu Warszawa-Zakopane-Warszawa w 1928 roku, kiedy to Ursusy były jedynymi pojazdami, które zdołały pokonać zaśnieżoną trasę na Gubałówkę.

Produkcja Ursusa A to nie tylko cywilne ciężarówki i autobusy, ale również pojazdy wojskowe, takie jak wozy strażackie, cysterny, sanitarki i ambulanse pocztowe. Ursusy A były również wykorzystywane przez Wehrmacht po przegranej kampanii wrześniowej w 1939 roku.

Podsumowując, produkcja Ursusa A w latach 1921-1931 była niezwykle ważnym etapem rozwoju polskiego przemysłu motoryzacyjnego, pokazując zdolności adaptacyjne i inżynieryjne Zakładów Mechanicznych Ursus. Dbanie o tę część naszej historii jest kluczowe, by lepiej zrozumieć, jak daleko sięgnęły początki motoryzacji w Polsce.

Współpraca Ursusa z zagranicznymi markami: Berliet, SPA 25C Polonia

W historii polskiej motoryzacji, kluczowym momentem była współpraca Ursusa z zagranicznymi markami, takimi jak Berliet i S.P.A. 25/C Polonia. Ursus, znany głównie z produkcji ciągników, w latach 20. XX wieku nawiązał istotne współprace, które przyczyniły się do rozwoju polskiej motoryzacji. W 1924 roku Ministerstwo Spraw Wojskowych zdecydowało się na wykorzystanie potencjału Zakładów Mechanicznych Ursus, podpisując umowy licencyjne na produkcję ciężarówek Berliet CBA oraz SPA 25/C Polonia.

Kooperacja z zagranicznymi firmami obejmowała produkcję kilku partii pojazdów, z których pierwsza miała być importowana, druga montowana z importowanych części, a trzecia miała być całkowicie produkowana w Polsce. Jednak realia produkcyjne zmusiły do modyfikacji planu i ostatecznie skupiono się na produkcji ciężarówek SPA 25/C Polonia. Pierwsza partia zmontowanych w Polsce ciężarówek Ursus została zaprezentowana 11 lipca 1928 roku. Modele te, w stosunku do oryginału, przystosowano m.in. do polskich warunków klimatycznych i drogowych, co świadczyło o adaptacyjnej zdolności Zakładów Mechanicznych Ursus.

Warto podkreślić, że współpraca z zagranicznymi markami umożliwiła znaczne rozbudowanie fabryki w Czechowicach, co przełożyło się na produkcję około 1200 pojazdów do 1931 roku, w tym około 375 dla wojska. Modele Ursus, takie jak typ A, wyposażone w silniki o pojemności 2.873 cm³ i mocy 35 KM, stały się fundamentem dla dalszych modyfikacji i rozwoju, wprowadzając kolejno modele A30, AT, AW.

Ursus a motoryzacja w kontekście kooperacji międzynarodowej okazały się być solidnym fundamentem, który pozwolił na rozwój krajowej myśli inżynieryjnej, a także na wprowadzenie praktycznych i technicznych rozwiązań dostosowanych do specyficznych wymagań polskiego rynku. Mając na uwadze wartość historyczną i technologiczną tej współpracy, można stwierdzić, że umożliwiła ona znaczący postęp w branży motoryzacyjnej w Polsce.

Specyfikacje techniczne i parametry Ursusa A

Model Ursus A stanowił kluczowy segment w historii polskiej motoryzacji. Wyprodukowany w Zakładach Mechanicznych Ursus w latach 1928-1931 w Czechowicach, zdobył uznanie zarówno na rynku cywilnym, jak i w służbie wojskowej. Przeznaczony głównie jako samochód ciężarowy, model ten był także dostosowywany do różnych zastosowań, takich jak autobusy, wozy strażackie, polewaczki, cysterny, sanitarki oraz ambulanse pocztowe.

Specyfikacje techniczne Ursusa A:

• Silnik: 4-cylindrowy, 4-suwowy, dolnozaworowy, chłodzony cieczą, umieszczony z przodu, napędzający koła tylne.
• Pojemność silnika: 2873 cm³.
• Moc silnika: 25,7 kW (35 KM) przy 1800 obr./min.
• Skrzynia biegów: 4-biegowa manualna.
• Długość: 5115 mm.
• Szerokość: 2000 mm.
• Wysokość: 2500 mm.
• Rozstaw osi: 3500 mm.
• Masa własna: 1540 kg (podwozie).
• Ogumienie: o wymiarach 895 x 135 mm lub 32 x 6″.
• Prędkość maksymalna: 60 km/h.
• Zużycie paliwa: 21 l/100 km.

Produkcja modelu Ursus A obejmowała kilkaset egzemplarzy, które przeszły liczne modyfikacje w celu polepszenia ich funkcjonalności. Przykładem tego może być wersja Ursus A30 o zwiększonej ładowności do 2,5 tony, wyposażona w tzw. wspornik górski, co umożliwiało zatrzymanie pojazdu na pochyłościach. Wersja Ursus AT posiadała trzy osie, przy czym dwie tylne były napędzane, natomiast Ursus AW był wydłużoną i poszerzoną wersją umożliwiającą zastosowanie jako autobus.

Silnik Ursusa A o mocy 35 KM pozwalał na osiągnięcie prędkości do 60 km/h, co było wystarczające dla potrzeb ówczesnych użytkowników. Zużycie paliwa na poziomie 21 litrów na 100 km było standardem dla samochodów tego segmentu z tamtego okresu. Istotnym elementem nadwozia była jego konstrukcja wykonana częściowo z drewna, co miało wpływ na zmniejszenie masy własnej pojazdu.

Dzięki swoim właściwościom technicznym i różnorodnym zastosowaniom, Ursus A stał się symbolem polskiej myśli technicznej i znaczącym elementem historii motoryzacji w Polsce. Jego obecność na takich wydarzeniach jak rajd Warszawa-Zakopane-Warszawa w 1928 roku tylko potwierdzała jego niezawodność i wartość użytkową. Nowatorskie podejście do budowy i adaptacji tego modelu umożliwiło wykorzystanie go zarówno w warunkach cywilnych, jak i wojskowych, świadcząc o jego wszechstronności i wytrzymałości.

Rozwój i modyfikacje Ursusa A: od A30 po wersje terenowe

Ursus a motoryzacja to temat pełen fascynujących historii o rozwoju i modyfikacjach, które znacząco wpłynęły na polski rynek pojazdów ciężarowych. Historia rozpoczyna się w roku 1928, kiedy Zakłady Mechaniczne Ursus w Czechowicach rozpoczęły produkcję ciężarówek Ursus A. Były to pojazdy oparte na licencji włoskiej firmy S.P.A. 25/C Polonia. Ursus A miał pojemność silnika 2873 cm³ i moc 35 KM, co pozwalało mu osiągnąć prędkość maksymalną 60 km/h. Oczywiście, dzieje Ursusa A nie kończą się na jednym modelu. Kluczowym momentem w rozwoju była modyfikacja do modelu A30, który charakteryzował się zwiększoną ładownością oraz wzmocnioną konstrukcją ramy. Inżynierowie Zakładów Mechanicznych Ursus opracowali także wersje terenowe, takie jak Ursus AW i AT, które były wyposażone w dodatkowe osie oraz napęd na więcej niż jedną oś.

Modyfikacje te były odpowiedzią na potrzeby zarówno cywilnych, jak i wojskowych użytkowników. Na podwoziach Ursusa A produkowano wozy strażackie, polewaczki, cysterny, ambulanse i sanitarki. Wersje wojskowe były natomiast używane jako warsztaty polowe, transportery żołnierzy, a także ciągniki artyleryjskie. W szczególności Ursus AW został zaprojektowany z myślą o trudnych warunkach terenowych, co umożliwiło jego zastosowanie w różnych operacjach wojskowych, także podczas II wojny światowej. Rozwój tych pojazdów był kluczowym elementem zmieniającej się dynamiki transportowej Polski w okresie międzywojennym.

Dodatkowo, warto zaznaczyć, że Ursus A wziął udział w rajdzie Warszawa-Zakopane-Warszawa w 1928 roku, co potwierdziło jego niezawodność i solidność w ekstremalnych warunkach pogodowych. Dzięki modyfikacjom, takim jak wzmocnione podwozie, lepsze resory i hamulce, Ursus A stał się synonimem polskiej wytrzymałości mechanicznej.

Tym samym, Ursus a motoryzacja to opowieść nie tylko o technologii, ale i o ludziach, którzy dzięki innowacjom i ciężkiej pracy zbudowali pojazdy, które przetrwały próbę czasu i pozostały w pamięci wielu pokoleń.

Udział Ursusa A w wojsku II RP: zastosowanie militarne

Wokół tematu ursusa a motoryzacja w kontekście militarności, warto zanurzyć się w udział polskiego samochodu ciężarowego Ursus A w Wojsku Polskim okresu międzywojennego. Ursus A, produkowany od 1928 roku przez Zakłady Mechaniczne Ursus w Czechowicach, szybko zyskał uznanie jako wszechstronny i wytrzymały pojazd. Wojsko Polskie zamówiło około 375 egzemplarzy tego modelu, które były modyfikowane, by spełniać różnorodne potrzeby militarne. Wersje wojskowe uczestniczyły m.in. w Bitwie pod Mławą w 1939 roku. Adaptacja pojazdów obejmowała przekształcanie ich w transportery żołnierzy, wozy warsztatowe, a także ciągniki artylerii, czołgając lekkie tankietki TK-3 i TKS. W kontekście ursusa a motoryzacja w II RP, należy wspomnieć, że Ursus A był również wykorzystywany jako ambulans, cysterna oraz autobus. Dzięki swojej konstrukcji, która zawierała drewniano-stalowe nadwozie, solidną ramę, 4-cylindrowy silnik o mocy 35 KM, wytrzymałe resory oraz mechaniczne hamulce, pojazd ten okazał się niezastąpiony w różnych warunkach bojowych. Produkcja zakończyła się w 1931 roku, lecz Ursus A służył w Wojsku Polskim aż do wybuchu II wojny światowej, dowodząc swojej niezawodności i wszechstronności na polu bitwy.

Zastosowania cywilne Ursusa A: od transportu po pojazdy specjalistyczne

Model Ursus A, zaprezentowany po raz pierwszy w 1928 roku przez Zakłady Mechaniczne Ursus w Warszawie, odegrał kluczową rolę w rozwoju polskiej motoryzacji, oferując szeroki zakres zastosowań cywilnych. Dzięki solidnej konstrukcji i wszechstronności, Ursus A stał się niezastąpionym pojazdem w wielu dziedzinach.

• Transport ciężarowy: Ursus Typ A i jego późniejsze wersje, takie jak A30 i AW, były wykorzystywane głównie do transportu towarów. Ładowność tych ciężarówek wynosiła od 2 do 3 ton, co pozwalało na przewóz różnorodnych ładunków.
• Pojazdy specjalistyczne: Rozwinięte z podwozia Ursus A modele były przystosowywane do różnych potrzeb. Produkowano z nich
  wozy strażackie, miejskie polewaczki, cysterny, sanitarki i ambulanse pocztowe.
• Autobus: Na bazie podwozia Ursusa A konstruowano również autobusy, które mogły przewozić do 20 pasażerów, co było dużym osiągnięciem w tamtych czasach.

Wszechstronność modelu Ursus A wynikała m.in. z jego specyfikacji technicznych. Silnik o pojemności 2873 cm³ generujący 35 KM,
skrzynia biegów z 4 przełożeniami, masa własna podwozia wynosząca 1540 kg oraz prędkość maksymalna 60 km/h czyniły go konkurencyjnym na rynku.

Dodatkowym atutem była jego wytrzymałość i niezawodność, czego dowodem może być udział Ursusa A w trudnym rajdzie
Warszawa–Zakopane–Warszawa w 1928 roku śnieżnymi i mroźnymi warunkami. Ursus A z powodzeniem pokonywał nawet strome wzniesienia
jak Gubałówka, gdzie inne pojazdy zawiodły.

Warto również wspomnieć, że model Ursus A był wykorzystywany do zadań specjalnych, takich jak przewozy wojskowe podczas wojny, co podkreśla jego uniwersalność i solidność.

Podsumowując, Ursus A i motoryzacja to historia, która wykracza daleko poza standardowy transport ciężarowy. Dzięki swoim zaawansowanym rozwiązaniom technicznym i wszechstronności, Ursus A znalazł zastosowanie w licznych dziedzinach, od cywilnego transportu po specjalistyczne pojazdy, co zdecydowanie wpłynęło na jego sukces na rynku.

Modernizacja i rekonstrukcje Ursusa A: zachowanie dziedzictwa technicznego

Modernizacja i rekonstrukcja pojazdów historycznych, takich jak Ursus A, to istotny krok w zachowaniu dziedzictwa technicznego. Zakłady Mechaniczne Ursus w latach 1928-1931 wyprodukowały około 1200 egzemplarzy tego modelu, które służyły nie tylko w cywilu, ale również w polskich siłach zbrojnych. Ursus a motoryzacja to temat, który łączy fascynację dawną techniką z nowoczesnymi technologiami rekonstrukcyjnymi.

Eksperci, tacy jak Witold Jakusz, inżynier odpowiedzialny za projektowanie i modernizację Ursusa A, dostosowywali pojazdy do wymogów polskich dróg i warunków klimatycznych. Często dodawano elektryczne światła zamiast karbidowych oraz elektryczny rozrusznik – te modyfikacje znacząco poprawiły funkcjonalność i bezpieczeństwo pojazdów.

Prace rekonstrukcyjne obejmują nie tylko odtworzenie wyglądu zewnętrznego, ale również detale techniczne. Modernizacja obejmuje silniki o mocy 25,7 kW (35 KM), skrzynie biegów o 4 przełożeniach oraz systemy hamulcowe, które dopracowane są zgodnie z oryginalnymi specyfikacjami. Dzięki temu możliwe jest przywrócenie do życia tak historycznych pojazdów jak wozy strażackie, polewaczki czy ambulansy na podwoziu Ursusa A.

Warto również wspomnieć, że renowacja tego typu pojazdów wymaga nie tylko umiejętności mechanicznych, ale także znajomości historii i technologii tamtego okresu. Pojazdy takie jak Ursus wz. 29, uczestniczący w Bitwie pod Mławą, mają nieocenioną wartość historyczną.

Tegoroczne budżety projektów rekonstrukcyjnych potrafią sięgać nawet do 200 tys. zł, co pokazuje, jak kosztowne i czasochłonne jest odtworzenie detali technicznych oraz wizualnych. Dzięki takim inicjatywom dziedzictwo motoryzacyjne Polski jest skutecznie zachowywane i może służyć jako żywa lekcja historii dla przyszłych pokoleń.

Podczas odbywających się najczęściej w lipcu czy sierpniu wydarzeń rekonstrukcyjnych, takich jak te w Czechowicach czy okolicach Mławy, można zobaczyć w pełni odrestaurowane modele Ursusa A w akcji. To nie tylko atrakcja dla miłośników motoryzacji, ale również cenne źródło wiedzy o technice tamtego okresu oraz o metodach stosowanych podczas modernizacji.

Dbajmy więc o to, by Ursus i jego modele, takie jak Ursus A, A30, AW, czy T-4, nie zniknęły w mrokach historii, lecz były świadkiem ogromnego postępu technicznego, który dokonał się na przestrzeni lat. Modernizacja i rekonstrukcja takich pojazdów to nie tylko hołd dla przeszłości, ale i marzenie każdej osoby pasjonującej się motoryzacją.

Historia modelu Ursus A i jego znaczenie w polskiej motoryzacji

Data	Wydarzenie	Opis
1927	Premiera modelu Ursus A	Wprowadzenie na rynek pierwszego modelu traktora Ursus A
1930	Rozwój produkcji	Zwiększenie produkcji i ekspansja na rynki zagraniczne
1980	Modernizacja	Wprowadzenie nowoczesnych technologii i ulepszeń w modelu
2011	Wznowienie produkcji	Reaktywacja produkcji Ursus po wielu latach przerwy
2023	Obchody 95-lecia	Uroczyste obchody 95-lecia istnienia modelu Ursus A